Hekimler
ABD’de yaklaşık 780 bin aktif çalışan hekim mevcuttur. 1965 yılında 100 bin kişiye 115 hekim düşerken, 2000 yılında hekim sayısı, ABD nüfus artışının çok üzerinde bir oranla artarak 100 bin kişiye 200 hekime yükselmiştir. Sağlık sistemi uzmanlaşmayı özendirecek niteliktedir. Uzmanlar daha iyi gelir elde ettiklerinden tıp öğrencileri uzmanlaşmayı tercih etmektedir. 1965-2000 yılları arasında kişi başına düşen uzman hekim sayısı üç kat artmıştır. 1965 yılında ABD’de uzman hekim pratisyen hekim oranı 1:1 iken, 2000 yılında bu oran 2:1 olmuştur. ABD’de toplam hekim sayısı ve bu hekimlerin alanları ağırlıkla sağlık piyasası inisiyatifleri tarafından belirlendiğinden bazen bir alanda hekim fazlası, bazen de hekim açığı oluşmaktadır.

80’li yılların başında, aşırı uzmanlaşmanın sakıncaları fark edilmiş ve tıp eğitimine müdahale edilmeye çalışılmıştır. Bu dönemde, pek çok yazar, hekim sayısındaki, özellikle uzman hekim sayısındaki artışın sağlık hizmeti maliyetlerini artırdığına dikkat çekti. Aşırı uzmanlaşmanın hastaların her zaman daha iyi/uygun sağlık hizmetine ulaşmaları demek olmadığını vurgulanmıştır. Ancak, hekim sayısını kısıtlamaya yönelik merkezi bir kontrole olanak sağlayan yasa önerileri ABD senatosunda sürekli ret edildi. Hekim sayısındaki ve özellikle uzman hekim sayısındaki artış 1980’lerdeki ve 1990’lardaki itirazlara ve çekinceleri belgeleyen önemli raporlara rağmen devam etmiştir. Hekimlerin kamusal bir kaynak oldukları, hekim sayısının belirlenmesinde ve hekimlerin alan seçimlerinde toplumsal ihtiyaca göre kamusal bir planlama gerektiği uyarılarına kulak verilmemiştir. ABD’de bile hekimlerinin eğitim süreçlerinin (uzmanlık öncesi ve uzmanlık eğitimi) büyük bir kısmı genel vergilerle finanse edilmektedir. Eğitimleri toplum tarafından finanse edilen hekimlerin, toplumun sağlık önceliklerine göre yetiştirilmeleri de doğaldır. Ancak, ABD’de piyasanın “görünmeyen eli” hekim sayısı, dağılımı ve çalışma alanlarını toplumun ihtiyaçlarına göre değil kendi dinamiklerine göre etkilemektedir! ABD’nin bazı bölgelerinde (örneğin, Arizona, New Meksiko, New Orleans vb. gibi) ya da bazı büyük şehirlerin yoksul yerleşkelerinde ciddi hekim ve sağlık çalışanı açığı vardır. Buralardaki sağlık merkezlerinin alt yapısı oldukça yetersizdir. Bu bölgelere hekim gönderebilmek için “yabancı” hekimlere başvurulmaktadır. Yabancı uyruklu hekimlere bu bölgelerde çalışmaları koşulu ile ABD’de çalışma ve oturma izni verilmektedir.

Hemşireler
2000 yılı için sisteme kayıtlı hemşire sayısı 2 milyon 700 bindir. Bu sayının yüzde 80’i aktif hemşirelik görevindedir ve tam gün çalışmaktadır. Tam gün çalışan hemşire sayısı 1975 ve 1995 yılları arasında 2 katına çıkmıştır. Ancak, 1990’lardan itibaren bu artış yavaşlamıştır. 2000 yılında hastanelerde çalışan hemşire sayısında ciddi azalma olduğu ve hastanelerin önemli sayıda hemşire açığı olduğu saptandı. Hemşirelik okullarına başvuru da bu süreçte azaldı ve hemşire yaş ortalaması giderek yükseldi. 2010 yılında çalışan hemşirelerin ortalama yaşının 49 olacağı, hemşirelerin yarısının 50 yaşından yukarıda olacağı öngörülmektedir. Hastaneler hemşire açığını karşılamak için maaşları kısmen yükselttiler ve diğer ülkelerden hemşire transferine başladılar. 2001-2002 yılları arasında bu sayede hemşire sayısında 100 binlik bir artış olmuştur. Geçici önlemler alınmaya çalışılsa da uzun dönemde hemşire açığı büyük bir sorun olmayı sürdürmektedir. Pek çok çalışmada, hemşire açığı ile hastane ölüm oranlarının cerrahi komplikasyon oranlarının ve hastane kaynaklı infeksiyonların arttığı gösterilmiştir. Piyasalaşmış sağlık siteminin hemşire açığına aldığı asıl tedbir (!) “evde bakım hemşireliği” kavramının yaygınlaştırılması olmuştur. Başka bir yazının konusu olacak kadar önemli olan bu değişim, kısaca sağlık hizmetinin yeni bir piyasalaştırma hamlesidir.

Sonuç olarak, ABD’de pek çok şey gibi sağlık çalışanlarının sayısı, dağılımı hatta çalışma alanları piyasa süreçlerine terk edilmiştir. Bu durumda aksayan sağlık sisteminin önemli bir parçasıdır.