Anadolu Ajansı’nın verdiği bilgiye göre, Eurofighter Konsorsiyomu, Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na uçak üretimini ortaklaşa gerçekleştirme yönünde endüstriyel katılım teklif etti. Edinilen bilgilere göre, konsorsiyum yetkilileri tekliflerini “hava savunma uçaklarını satmanın ötesinde Avrupa'nın önde gelen savunma ve havacılık oyuncularının yer aldıkları kulübe Türkiye'yi de üye yapmayı ve Avrupa ile gelecekte gerçekleştirilebilecek diğer işbirliği programlarına dahil etmeyi amaçladıkları” şeklinde sundular.

Eurofighter Konsorsiyumu’nda İtalya, Almanya, İngiltere ve İspanya bulunuyor. Typhoon uçağının parçaları farklı yerlerde yapılıyor; fakat konsorsiyumda yer alan her ülke kendi montaj hattında bu parçaları biraraya getiriyor. Türkiye’ye teklif edilenin de üretime katılması halinde üreteceği parçaların satın alınması garantisi olduğu belirtiliyor.

Buna göre, Türkiye’ye programa ortak olması durumunda 120 uçak için 9 milyar dolar, 80 uçak için 6 milyar dolar ve 40 uçak için 3,2 milyar dolarlık endüstriyel katılım payları teklif edildiği belirtildi.

Türkiye’nin hassas noktası
Türkiye’nin savunma sanayi ihalelerindeki önceliklerinden “teknoloji transferi” Eurofighter’ın teklifinin kilit noktalarından birini oluşturuyor. Teklifle ilgili yapılan açıklamada “Bu endüstriyel katılım rakamlarının ötesinde konsorsiyum endüstriyel katılım teklifi, tüm Türk hava ve savunma şirketlerini kapsıyor, ileri teknoloji ve kaynak kodlarına sınırsız erişim sunuyor, programın temel teknolojilerine yönelik hiç bir sınırlama veya kısıtlama getirmiyor” denildi.

Konsorsiyumun teklifine göre, Türkiye'nin kaynak kodları ve temel teknolojilere erişimin yanında uçağın operasyonel ömrü boyunca tüm bakım, servis, güncelleme ve geliştirme işlemlerini ve gelecekteki silah sistemlerinin entegrasyonunu yapabilme kapasitesine ve uçağı kendi ulusal askeri doktrinleri doğrultusunda her yerde, her zaman kullanma yetkisine sahip olacağı belirtildi.

Eurofighter Konsorsiyumu’nda her ortağın eşit oy hakkı bulunurken, Türkiye'nin projeye katılması durumunda beşinci ortak olarak diğer dört ortakla birlikte hem projenin bugüne kadar geliştirilen kısmına, hem de gelecek 40 yıl boyunca devam edecek tüm geliştirme ve üretim süreçlerinde eşit ortak olarak bulunacağı ifade edildi.

Türkiye’nin seçimi
Türkiye’nin alacağı “yeni nesil savaş uçakları” uzun süredir tartışma konusu. Türkiye halen ABD’nin öncülüğünde yürütülen “Müşterek Taarruz Uçağı F-35” projesinin üyesi durumunda. Geçtiğimiz günlerde Türkiye ve ABD arasında ilk uçağın Türkiye’ye 2014 yılında teslim edilmesi yönünde anlaşmaya varıldığı açıklanmıştı. Üretimin en az 5 milyar dolarlık bölümünün Türkiye’de yapılacağı kaydedilmişti.

Türkiye’nin alacağı uçakların toplam bedelinin 11-12 milyar doları bulması bekleniyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin de F-35’lerin alınmasından yana olduğu bildiriliyor. Fakat ABD ile sürekli bir kriz konusu olan teknoloji transferinin ve özellikle yazılımların kaynak kodlarının verilmemesinin sıkıntı yarattığı biliniyor.

Öte yandan maliyetleri sürekli artan ve kullanıma girmesi geciken Typhoon uçakları nedeniyle Eurofighter’ın da zor durumda olduğu bildiriliyor. Şu ana kadar üretilen uçakların standartları karşılamadığına dair eleştiriler gelmiş, geçtiğimiz ay üretilmiş uçakların yeniden gözden geçirileceği açıklanmıştı. Teklifin Türkiye-AB ilişkilerinde “gerilimli” günler yaşandığı bir döneme gelmesi, konsorsiyumun içinde bulunduğu zor durumu aşmanın yanı sıra siyasi hedefleri de göz ettiği yorumlarına yol açtı.

Türkiye özellikle savunma sanayi ihalelerini bir “dış politika enstrümanı” olarak kullanan bir ülke olarak biliniyor. Geçmişte de bazı ihalelerin AB ile ilişkilerin gerildiği günlere denk gelmesi dikkatlerden kaçmamıştı. Şimdi Türkiye’nin bu teklife vereceği yanıt bekleniyor.