DIŞ HABERLER Hükümete yakın bazı gruplar, Başbakan Nuri el Maliki'nin Aralık başından beri görüşülen petrol yasası taslağını onayladığını açıkladılar. Yasanın, petrol yataklarının denetimi konusunda bölgelere tanıdığı yetkiler ile petrol sahalarının yağmalanmasında uluslararası şirketlerin elini rahatlattığı belirtiliyor.

Aralık ayı başından bu yana görüşülen petrol yasası, "uzmanlardan oluşacak bir komite kurulması ve bu komitenin, Irak'ta kullanımda olmayan petrol yataklarının bir an önce işletilmeye başlanması için uluslararası petrol şirketleriyle yapılacak ihale ve sözleşmeleri düzenlemesi" maddelerini içeriyor.

Yasa tasarısı, ayrıca Irak Petrol Bakanlığı'na bağlı bir ulusal petrol konseyi ve bazı bölgelerde "federal" konseyler kurulmasını ve "bölgelerin, kendi federal petrol konseyleri tarafından belirlenmiş yatırım standartları dahilinde görüşmesi ve bu görüşmelere ulusal konseyden bir temsilcinin eşlik etmesi"ni öngörüyor. Ulusal konseyin petrol bakanı, merkez bankası başkanı, her bölgeden temsilciler ve petrol, ekonomi ve finans alanında uzmanlardan oluşması öneriliyor.

Yasa tasarısı, bazı kaynaklar tarafından ABD'nin "büyük petrol projesi" olarak adlandırılıyor. Ülkedeki petrol yataklarının kullanıma geçirilmesi için yabancı sermayeye ihtiyaç duyulduğu belirtilen tasarıda, petrol şirketlerinin ülke çapında iki büyük pterol şirketi altında birleştirilmesi ve Irak'ta şu anda üretilen günde 2 milyon varil petrolün 3 milyon varile çıkarılması için 20 milyar dolara ihtiyaç duyulduğu vurgulanıyor.

Kuzey Irak'a imtiyaz
Tasarıda, belirli bölgelerdeki petrol işletimi ve dağıtımı hususunda sorun çıkması durumunda "federal yönetimlerin karşı çıktığı üretim ve dağıtım dahil olmak üzere, petrol ve doğalgaz keşif çalışmaları ile ilgili her türlü uygulama yetkisinin söz konusu federal hükümete devredilmesi" hükmü, yasanın Bağdat ile Kuzey'deki Mesut Barzani hükümeti arasında bir anlaşma niteliği taşıdığı yorumunu kuvvetlendirdi. Petrol işletmelerinin "federal ve bölgesel kontrol mekanizmalarıyla denetleneceği" belirtilirken, tasarıda petrol gelirlerinin ulusal bir gelir olduğu ve tek elde toplanacağı vurgusu dikkat çekiyor.

Hatırlanacağı gibi, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın Kuzey Irak gezisi ile birlikte, özerk Kürt yönetiminin statüsünü belirleyecek referandum tartışmaları askıya alınmış ve Barzani hükümeti petrol gelirlerini paylaşmayı kabul ettiğini açıklamıştı. 2007 yılının ilk ayında meclisten geçirilmesi beklenen petrol yasası da, ABD'nin bağımsız bir Kürt yönetimi tartışmalarını, petrol paylaşımı ve idari ortaklık yoluyla bir süre daha askıya alma planının bir parçası olarak görülse de, uzun vadede ülkenin bölünmesine ve ülke kaynaklarının yabancı şirketler için bir rant kapısı haline gelmesine yönelik bir adım olarak görülüyor.