BOTAŞ tarafından gerekli bildirimin yapılması ile devir süreci sona erecek ve yıllık 250 milyon metreküplük doğalgaz, Shell Enerji A.Ş'ye devredilmiş olacak. Bundan sonraki süreçte, ihalede ortaya çıkan en uygun teklif sıralaması uyarınca Bosphorus Gaz A.Ş, Enerco Enerji A.Ş ve Avrasya Gaz A.Ş. de devir protokolünü imzalamak üzere davet edilecek.

İthalatın yüzde 10 – 11'i devredildi
Türkiye adına protokole imza atan BOTAŞ Genel Müdür Yardımcısı Şakir Arıkan, doğal gaz alım-satım sözleşmelerinin 4 milyar metre küplük bölümünün özel sektöre devri ile 2007 yılında doğal gaz ithalatının yaklaşık yüzde 10-11'lik kısmının özel sektöre geçeceğini bildirdi. Üçlü devir protokolü ile alım-satım sözleşmesine BOTAŞ adına imza koyan BOTAŞ Genel Müdür Yardımcısı Şakir Arıkan, açılan ihalede ithalat hakkı kazanan Enerco (2 milyar 500 milyon metre küplük), Avrasyagaz (500 milyon metre küplük), Bosphorus (750 milyon metre küplük) ile de ayrı ayrı doğal gaz ithalat devri sözleşmeleri imzalanacağını belirterek, ''Shell sırasını savdı, şimdi sıra Bosphorus'da” dedi. Diğer şirketlerin sözleşme takvimlerinin de önümüzdeki günlerde belirleneceği açıklandı.

Söz konusu devir sözleşmelerinin imzalanmasının ardından yıllık 4 milyar metre küplük doğal gaz ithalatının özel sektöre geçeceğini anlatan Arıkan, ''İhaleler ilk yapıldığı zaman yıllık doğal gaz tüketimimiz yüzde 30 milyar metre küp civarında idi. Bu miktar dikkate alındığı zaman 4 milyar metre küp doğal gaz ithalatının yüzde 12,5'luk kısmına denk geliyordu. 2007 doğal gaz ithalatını 34 milyar metre küp olarak düşünüyoruz. Bu miktar içerisinde 4 milyar metre küp ithalatın yüzde 10-11'i anlamına geliyor. Yani bundan sonraki süreçte doğal gaz ithalatının yüzde 10-11'lik bölümü özel sektöre geçmiş olacak'' diye konuştu.

Dünyada ilk kez vuku buldu
İmzalanan doğal gaz kontrat devri sözleşmesinin dünyada ilk defa vuku bulan bir olay olduğunu da kaydeden Arıkan, şöyle konuştu: ''Miktar devri daha önce Fransa, İspanya gibi ülkelerde olmuştu, ama kontrat devri ilk defa yapılıyor. Yani BOTAŞ dünyada bir ilki gerçekleştirerek kendi kontratlarını tüm hak ve yükümlülükleriyle başka bir şirkete devretmiştir. Bu da bir örnek olacaktır diye düşünüyorum.'' Arıkan, ithalat sözleşmelerinin özel sektöre devrinin rekabeti artırması noktasında bir yararı olacağını söyledi.

Doğalgaz fiyatlarını daha da artıracak
Kontrat devirlerinin ardından doğal gaz fiyatlarının düşüp düşmeyeceğine yönelik bir soru üzerine Arıkan, özel şirketlerin Gazprom ile yapacağı anlaşmaya göre fiyatların düşebileceğini de artabileceğini belirterek, şunları söyledi: “Bizimle yapmış olduğu anlaşmada diyelim ki yüzde 80 seviyesinde bir esneklik var, şirket o esnekliği yüzde 95 seviyesine çıkartırsa, fiyatı indirebilir. Çünkü fiyatı belirleyen argüman miktarla alakalı. 30 milyar metre küp gaz ithal eden bir firma ile, 250 milyon metre küp gaz ithal eden firmanın satıcı noktasındaki kozları aynı değildir. Bu, fiyatı belirleyen bir unsurdur. Diğer bir unsur da 'al ya da öde' esnekliğidir. Eğer bugün x firması Gazprom'a (Ben aldığım gazın yüzde 100'ünü ithal edeceğimi taahhüt edeceğim) derse fiyatı indirebilir, bu bir pazarlığa bakar, ikili görüşmeye bakar.''

Doğalgazda ithalat hakkı kazanan firmaların yurt içi pazarlarını kendilerinin hazırlayacağını kaydeden Arıkan, ''BOTAŞ'ın mevcut müşterileri ile de, yeni müşteriler ile de anlaşma imzalayabilirler'' dedi.

Enerji uzmanları uyardı
Bu arada enerji uzmanları, ithalat hakkı sözleşmelerinin bir kısmının özel sektöre geçmesinin doğal gaz fiyatlarını azaltıcı bir etki göstermeyeceğini düşünüyor. Doğal gazın 200-250 dolar seviyelerinin altına inmemesi noktasında ihracatçıların planlı bir yaklaşımı olduğunu belirten enerji uzmanları, Gazprom'un Avrupa'ya doğrudan girdiğini ve proaktif bir rol izlediğini, toplan satıcı rolünü artırdığını, söz konusu şirketin Türkiye'de ise kontrat devrileri gibi farklı bir yöntemle piyasada belirleyici olmaya çalıştığını iddia ediyorlar.