soL İzmir Alsancak Limanı dün yapılan ihale ile Global-Hutchison-EİB Limaş ortaklığına satıldı. Dört grubun katıldığı ihale, yazılı tekliflerden hareketle 900 milyon dolarla açıldı ve 1 milyar 275 milyon dolarla sona erdi. Teklifler yaklaşık bir ay önce alınmıştı. İhalenin ne zaman gerçekleşeceği uzun süredir belirsizdi. İzmir Alsancak Limanı’nın ihalesi geçtiğimiz yıl, limanın genişletmesine yönelik yatırımla ilgili belirsizlikler gerekçe gösterilerek defalarca ertelendi. Geçtiğimiz aylarda ani bir kararla liman yeniden satışa çıkarıldı.

Seçim öncesi elektrik dağıtım ihaleleri gibi geniş yığınları ilgilendiren özelleştirmeleri askıya alan siyasi iktidarın sermayeye güven vermek için uygun bir lokma olarak İzmir Limanı’nda karar kıldığı düşünülüyor. Yazılı tekliflerde fiyatla birlikte teknik yeterlilik incelemesi de yapılacağı öne sürülerek ihale tarihi açıklanmamıştı. Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz haftanın siyasi sıkışmasından ekonomideki başarılı performans söylemiyle çıkmaya çalışırken önce “piyasalara güven” talimatı, ardından da İzmir Limanı’nın satışı gündeme geldi.

Türkiye’nin en büyük kapısı, en önemli limanı ABD-İsrail sermayesini temsil eden Ofer’le doğrudan bağlantılı olduğu konusunda şüphe bulunmayan Global-Hutchison ortaklığına teslim edildi. Bu satış, AKP iktidarının, hem yaşadığı sıkışmadan çıkış için bir koz, hem de diyet oldu.

ABD - İsrail ortak sermayesi, ülkemizde kapıları tutuyor
Limanı alan ortaklığın Ege İhracatçılar Birliği-Limaş bacağı, “yerel sos”. Ortaklığın önem taşıyan isimleri, Ofer’in Türkiye şubesi Global Yatırım Holding ile Hong Kong kökenli uluslararası denizcilik tekeli Hutchison’ın ortaklık anlaşmalarının detayları, başta sermaye payları olmak üzere, henüz bilinmiyor. Ama dünyanın en büyük limancılık tekeli olan, 24 ülkede 45 liman işleten Hutchison’un daha çok limanın “işletilmesi” ile ilgileneceği, ortaklığın Global’de “cisimleşen” bacağının ise cebini doldurmaktan öteye geçen amaçlar için de limanı kullanacağı iddia ediliyor.

Global Yatırım Holding, Ofer’in resmi olarak da ortak olduğu üç limanı özelleştirme yoluyla aldı. 2003 yılında Kuşadası Limanı ile başlayan süreç, İzmir Sığacık Yat Limanı ve Antalya Ortadoğu Limanı devam etti. Dün satışı gerçekleşen İzmir Alsancak Limanı’na da Global Yatırım Holding’in iştiraki Egeport ile ortak olması, böylelikle Ofer’in Egeport’ta hissesi bulunan RCCL aracılığıyla resmi olarak da İzmir Alsancak Limanı’nın hissedarı haline gelmesi bekleniyor.

Yolcu limanı, yat limanı, bir tane orta boy, bir tane büyük yük limanı... Hem dünyada hem de Türkiye’de birbirinden oldukça farklı işler olarak görülen ve bir “uzmanlaşma”nın olduğu bu alanların hepsine birden girmenin ardında kârlı bir yatırım olmanın ötesinde amaçlar bulunduğu açık. ABD’nin dünyaya dayattığı “deniz güvenlik sistemi”ni en hızlı uygulayan liman Egeport. Global Yatırım Holding Yönetim Kurulu üyesi ve Egeport’un tepe yöneticisi Gregory M. Kiez, 15 Mart 2004 tarihinde Miami’de bir denizcilik fuarına katılıyor. Nisan 2004 tarihli Egeport bülteninde yer alan bir habere göre, fuarda gerçekleştirilen bir toplantıda ABD’li bir general, Ortadoğu’da “yabancı liman bağlantı ekipleri” istihdam etmeyen limanlara Amerikalı turist gönderilmeyeceğini söylüyor. Bunun üzerine Kiez, kendi limanlarında gerekli tüm hazırlıkların yapıldığını, ancak ABD’nin yardım ve denetim konusunda hızlı davranmadığını söyleyerek serzenişte bulunuyor. Kuşadası, Türkiye’nin en fazla yolcu gelen limanı, belli ki arada “yabancı liman bağlantı ekibi” istihdamında, ABD’nin “ihmali”nden kaynaklanan sorunlar aşılıyor.

Ofer hatırlatması
İsrailli Ofer grubu Türkiye’nin gündemine TÜPRAŞ hisselerinin usulsüz satışı ve Galataport ihaleleri ile girdi. İsrail’de petrol rafinaj sektörünü elinde bulunduran grup, ABD kökenli Carlyle Yatırım Fonu, dünyanın en büyük kruvaziyer işletmecisi Royal Carribean Cruise Line, İsrail deniz taşımacılığı tekeli Zim Line ve yine dünyanın sayılı petrol taşımacılığı şirketlerinden biri olan Omni’nin de sahibi. Ayrıca İsrail’in dördüncü büyük bankası United Mizrah Bank da gruba ait. Ofergiller, bunlar dışında dünyanın çeşitli ülkelerinde irili ufaklı pek çok yatırıma, dev yatırım fonlarında hisselere, Monaco’dan Selanik’e birçok yerde kumarhanelere sahip. Grubun sahibi Sami Ofer, Forbes dergisinın en zenginler listesinde 188. sırada yer alıyor.

Grup, İsrail’in bölgedeki enerji açılımlarının müteahhitliğini üstlenmiş durumda. Ofer grubunu tüm Türkiye tanımadan önce Ceyhanlılar tanımıştı. Bakü-Ceyhan boru hattının Hayfa’ya uzatılması için “incelemeler”de bulunmak üzere Ofer kardeşler iki yıl önce Türkiye’ye gelmişti.

Ve Türkiye şubesi Global
Ofer’in Türkiye şubesi, kısa bir süre öncesine kadar “aracılık” dışında bir yatırımı bulunmayan Global Menkul Değerler, grubun Türkiye ilgisindeki artışa paralel hızlı bir yeniden yapılanma içerisine girdi. Bir enerji şirketi kurup 10 bölgenin doğalgaz dağıtım ihalesini aldı. Global Holding’in patronu Mehmet Kutman, Galataport ihalesinin kaldırdığı toz bulutu içinde yaptığı Ofer’i aklamaya dönük basın açıklamalarından birinde, Sami Ofer’le kişisel yakınlığı bulunduğunu ve kendisine “müteşekkir” olduğunu söylemişti. İki yıldır limanlarda, otellerde, satılan her tesiste, varlıkta bazen tek başına bazen çeşitli ortaklarla boy gösteren Global’in, tüm ihalelelere arkasında Ofer desteğiyle girdiği söyleniyor.

Global ve Ofer’in “açık” ortaklıkları
Global’in yeniden yapılanma kapsamında kurduğu Global Yatırım Holding’in yönetim kurulunda Ofer ailesinden bir isim, İdan Ofer de yer alıyor. Global yetkilileri, İdan Ofer’in icra sorumluluğu bulunmadığını, “misafir” üye olarak yönetim kurulunda yer aldığını, kendisinin kimya, gemicilik, ileri teknoloji ve enerji alanındaki tecrübelerinden yararlanmak amacı taşıdıkları açıklamasını yaptılar. Sümerpark ile Ofer grubu arasında bir ilişki bulunmadığını anlatmak için yapılan açıklamada Park Otel ve Kuşadası Med Club dışında Ofer grubu ile ortak hiçbir işin bulunmadığı iddia ediliyor. Oysa ki Ofer’in RCCL’si, Global Holding bünyesindeki Kuşadası Limanı’nı işleten Egeport’un ortağı.

Hatta Egeport yönetim kurulunda Ofer grubunu temsilen Kanada kökenli, Gregory M. Kiez bulunuyor. Yine Karaköy-Galata hattında 6. Vakıf Han gibi çok değerli binalar da dahil olmak üzere onlarca gayrimenkulü topladığı bilinen Pera Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’nda da Egeport’un, dolayısıyla Oferlerin hissesi bulunuyor. Global’in Kuşadası’nın yanına eklediği iki liman, Antalya ve Sığacık limanları da Egeport bünyesine alındı. Yani Ofer grubunun resmi ortaklığı haline geldiler. Ticari bir liman olan Antalya Limanı, özellikle İsrail bağlantılı çalışıyor ve Ofer’in Zim Line’ının halihazırda yoğun kullandığı bir liman olarak dikkat çekiyor.