HABER MERKEZİ Iraklı Kürt siyasetçilerin son günlerde ABD'ye yönelik eleştirel açıklamalar yapmasına neden olan Baker-Hamilton raporu, işgal politikası başarısız olan ABD yönetimine toplam 79 öneride bulunuyor. Bu öneriler arasında Kürt siyasetçilerin itirazlarının öne çıktığı iki başlık, anayasa ve Kerkük sorunu oldu. Her ne kadar Washington yönetiminin nihai yaklaşımları ABD Başkanı George Bush'un gelecek ay yapacağı konuşmayla ortaya konacak olsa da, raporun gündeme gelişiyle birlikte tüm taraflar kendi konumunu belirleme ihtiyacı duydular.

Merkezin güçlendirilmesi ve Baasçılara karşı yumuşama
Raporun içeriğiyle şu anki anayasaya ters düştüğünü iddia eden Kürt siyasetçiler, anayasada federatif devlet yapısı öngörülmesine karşın, raporda merkezi hükümetin güçlendirilmesi yönünde görüş bildirildiğini söylediler. Üniter devleti savunan ve Kuzey Irak'taki federe devlet aleyhine Bağdat hükümetinin güçlendirilmesi gerektiğini ifade eden rapor, özellikle petrol gelirleri alanında yerel yönetimlerin yetki ve paylarının sınırlandırılmasını öneriyordu.

Raporda anayasa ihlali olarak görülen diğer maddeler arasında, eski Baas Partisi'ne yönelik dışlayıcı tutumun sona erdirilmesi talebi de bulunuyor. Devlet mevkilerinden Baas Partisi üyelerinin atılmasını eleştiren rapor, buna karşın daha kapsayıcı bir açılım yapılması gerektiğini ifade ediyor.

Raporda, Baasçılara karşı uygulamalarda kıstasın eskiden parti üyesi olup olmamak değil, geçmişte işlenmiş ispatlı suçlara karışıp karışmamak olması gerektiği belirtildi. Raporda aynı zamanda, başta eski Baasçılar olmak üzere, silah bırakmaya razı olan direnişçilere af çıkarılması isteniyor. Kürt siyasetçilerin tepkisini çeken diğer bir madde ise, "insan hakları ihlali" suçları işlememiş eski ordu subaylarının yeniden göreve alınması olarak formüle ediliyor.

Kerkük referandumunun ertelenmesi
ABD işgalinin başından bu yana Kürt siyasetçilerin birinci öncelikleri arasında yer alan Kerkük'ün merkezi hükümetten bağımsız bir şekilde Kürt federatif devleti tarafından yönetilmesi ise, raporla birlikte tehlikeye giriyor. Rapor, anayasa gereği Kerkük konusundaki nihai kararın verileceği ve en geç 2007 sonuna kadar yapılması gereken referandumun ertelenmesini öneriyor.

Geçmişte Irak petrol üretiminin zaman zaman yüzde 40'ına kadarının, doğal gaz üretiminin ise yüzde 70'e kadarının gerçekleştiği Kerkük'ün Kürt siyasetçilerin kontrolüne geçmesi, Kuzey Irak'ta Kürt devletinin oluşum süreci açısından önemli bir aşama olarak görülüyordu. Raporda kentte iktidarın paylaşılması önerisinde bulunulurken, petrolden elde edilecek gelirin de paylaştırılması ve belirli bir oranının federal bir fona aktarılması gerektiği belirtiliyor.