Emek gücünün Türkiye’den daha ucuz olduğu Mısır özellikle tekstil sektörü başta olmak üzere yerli sermayenin yeni gözdesi oldu. Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen’in üstünde hassasiyetle durduğu Mısır’da yatırım ve üretim faaliyetlerinin neden bu kadar önemli olduğu sunulan imkanlar incelendiğinde ortaya çıkıyor.

Mısır’da üret, ABD’ye ihraç et
STA, Mısır’da çok düşük maliyetlerle fabrika kurma olanağı veriyor. Türkiyedeki üreticiyi Mısır’a yönlendiren nedenlerden biri buradaki sanayi bölgelerinde üretilen malın kotasız ve gümrüksüz olarak ABD’ye ihraç edilebilme imkanı.

Bir olanak gibi görünmesine rağmen bu çark tersinden işliyor. Özellikle tekstilde Türkiye’nin geçen yıla kadar ağırlıklı müşterisi ABD iken, Çin’in atağıyla birlikte maliyet savaşı kızıştı ve Türkiyedeki tekstil sektörü yara almaya başladı. Avrupa ülkeleriyle ticarete hız veren Türkiye, ABD’li müşterilerinden, Mısır’da üreterek satması halinde kotasız ve gümrüksüz ihracat sözü alınca çarklar yeniden işlemeye başladı. Böylece ABD için uzak doğudan daha yakın, hızlı sevkiyat yapılabilen, düşük maliyetle üreterek satan bir yeni sömürü merkezi doğmuş oldu. Şimdi Türkiye'deki pek çok tekstil üreticisi fabrikalarını ve atölyelerini Mısır’daki sanayi bölgelerine taşıyor ve oradaki ucuz emek gücünü sömürüyor. Tekstil işçilerini ise giderek artacak olan işsizlik bekliyor.

Serbest bölgede yatırım kıyağı
STA’nın en önemli bölümünü yatırımlar oluşturuyor. Her iki ülke hükümetinin de yoğun çabalarıyla desteklenen yatırımlar “Mısır ve Türkiye arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi için ön koşul” olarak görülüyor.

STA kapsamında Mısır’da yatırım teşvikleri arasında, düşük altyapı maliyetleri, kuruluşu takiben 5 yıl damga vergisi ve diğer ücretlerden muafiyet, Güney Mısır’da ücretsiz arazi, kurumlar vergisi ve gümrük vergisinden muafiyet, yüzde 1 katma değer vergisi uygulaması gibi olanaklar bulunuyor.

Aslında benzer bir uygulama, AB ile Gümrük Birliği anlaşması kapsamında AB ülkeleri ile ihracatta da geçerli. Ancak bunun için üretim tesisinin serbest bölgelerden birinde olması gerekiyor ve Türkiye’nin serbest bölgelerindeki yatırımın maliyeti ile Mısır’da benzer bir yatırımın maliyeti karşılaştırıldığında Mısır rüyasının nedeni ortaya çıkıyor. Mısır’da sanayi bölgesi kiraları metrekareye 3,5 dolar civarındayken Türkiye’deki serbest bölgelerde bu tutar ortalama 6 dolar civarında ve kimi serbest bölgelerde faaliyetin türüne göre 300 dolara kadar yükseliyor. Bir başka karşılaştırmada ise Türkiye’deki serbest bölgelerde şirket kurma prosedürü 1–3 ay sürerken Mısır’da bu işlem ortalama 72 saatte tamamlanabiliyor.

Mısır’da pişer bize de düşer
Mısır’da yatırım olanağından en çok faydalanacak sektör tekstil sektörü. Verilere göre Mısır’da 1 ton pamuk ihracatının getirisi 1840 dolar civarındayken 1 ton bitmiş tekstil ürünü 8800 dolar getiri sağlıyor. Ayrıca sanayi alanında çalışan işçilerin yüzde 30’u tekstil sektöründe hizmet veriyor. Bu işçilerin çoğu vasıfsız ve ücretleri de 100 doları geçmiyor. Petrol ürünleri hariç ihracatının yüzde 24’ünü tekstil ürünleri oluşturuyor. En büyük rakip Çin’den bugüne kadar ABD’ye ihraç edilen mallar bir ay gibi bir sürede sevk edilirken Mısır’dan gönderilen mallar 18 gün ortalamasıyla ABD gümrüğüne ulaşıyor. Arıca nakliye ücretleri de yüzde 50 daha düşük.

Bir başka önemli nokta ise çalışanların yerli ve yabancı oranıyla işçi maliyetlerine olan etkisi. Mısır’da ticaret yapmanın olduğu kadar yaşamanın da maliyeti Türkiye ile karşılaştırıldığında oldukça düşük. Çalışanların yüzde 25’i yabancı işçilerden oluşabiliyor. Türk firmaları özellikle idari kadro ve yüksek ücretli personellerini Türkiye’den transfer etmeyi planlarken vasıfsız işçilerin tamamını mümkün olduğunca Mısır’dan seçiyor. Böylece hem ülkenin düşük işçi ücreti avantajından faydalanıyor, hem de transfer ettiği kadrolar, yabancı ülkede olmanın kariyerlerine getireceği katkı masalına inanarak firmanın Mısır’daki şartlarına uygun şekilde daha az ücret ve orta sınıf bir yaşama razı geliyorlar.