DIŞ HABERLER Pazar günü Viyana'da Kosova'nın gelecekteki statüsüne ilişkin olarak Arnavut ve Sırp liderler arasında yapılan görüşmeden bir sonuç çıkmadı.

BM özel elçisi Martti Ahtisaari'nin çağrısıyla, Avusturya'nın başkenti Viyana'da 7 yıl sonra ilk kez biraraya gelen Sırp ve Arnavut liderler, Kosova'nın gelecekteki statüsüne ilişkin taleplerini açıkladılar. "Sırbistan Kosova'nın bağımsızlığı dışında her şeyi kabul edebilecek konumdayken, Arnavutlar ise Kosova'nın bağımsızlığının dışında hiçbir şeyi kabul etmiyor" diye konuşan BM özel elçisi Ahtisaari, tarafların birbirlerine "olabildiğince uzak" olduklarını söyledi.

Bir gün süren toplantıya katılan iki tarafın 15'er kişilik delegasyonlarına Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadic ve Başbakan Vojislav Kostunica ile Kosova Başkanı Fatmir Sejdiu ve Başbakan Agim Ceku'nun yanısıra her iki taraftan iki muhalefet lideri önderlik etti. Avusturya Başbakanı Wolfgang Schüssel ve Dışişleri Bakanı Ursula Plassnik'in evsahipliği yaptığı toplantıya, aynı zamanda ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya ve Rusya'yı temsil eden 6’lı Temas Grubu’ndan diplomatlar da katıldı.

Toplantıyı organize eden BM aracıları, taraflar arasındaki keskin görüş ayrılıkları nedeniyle beklentilerini düşük tuttuklarını ve Pazar günkü toplantıdan sonra ileri dönük herhangi bir hamle beklemediklerini açıkladılar.

Toplantı sonunda basının karşısına birlikte çıkmayı reddeden taraflar, ayrı ayrı açıklamada bulundular. Sırbistan Devlet Başkanı Tadic, toplantı çıkışında gazetecilere yaptığı açıklamada Belgrad'ın "iki tarafın da hayati meşru çıkarlarını karşılayacak bir çözüme, demokratik bir yoldan, diyalog ve uzlaşma ile ulaşmayı" umduklarını belirtirken, "farklılıkların üstesinden gelmenin bunları net olarak ortaya koymakla" başlayacağını söyledi. Sırbistan Başbakanı Kostunica ise, Sırbistan'ın özerk bir Kosova ile yaşayabileceğini, ancak topraklarında başka bir devletin yaratılmasını kabul etmeyeceğini açıkladı. Kostunica "Kosova için gerçek özerklik, asli bir anayasal anlaşmadan doğacak olan anayasal bir çözümle güvence ve tahakkuk altına alınmalıdır" diye konuştu.

Öte yandan Kosova Başkanı Fatmir Sejdiu ise bağımsızlık taleplerinin göz ardı edilemeyeceğini belirterek, bu taleplerini müzakerelerde geri çekmeyeceklerini söyledi.

Brüksel Kosova mesaisinde
Taraflar arasında uzlaşmanın sağlanamayacağını düşünen BM'nin ise, Batılı ülkeler ve Rusya ile görüşerek Kosova'ya şartlı bağımsızlık getirecek bir anlaşmayı Sırbistan'a empoze etmeye çalışacağı belirtiliyor. Böyle bir anlaşmaya ilişkin olarak Avrupa Birliği tarafından hazırlanan öneri tasarılarında, Avrupalı bir özel temsilcinin uluslararası destek ve finansal yardımı yürütmesi öngörülüyor. Halen hazırlanmakta olan tasarılarda, bağımsızlık için yerine getirmesi gereken bir dizi kriterin Kosova'ya sunulacağı dile getiriliyor.

Sözkonusu anlaşmanın AB'nin Bosna için hazırladığı anlaşmaya benzer nitelikler taşıyacağı belirtilirken, Bosna'nın halen kırılgan bir ülke olduğuna ve güçsüz ekonomisine dikkat çekiliyor.

Öte yandan Kosova'ya bağımsızlık verilmesi durumunda, bölgede yaşayan Sırp azınlığın güvenliğinin nasıl sağlanacağı tartışılırken, uzmanlar böyle bir durumda Kosovalı yüz bin Sırp'ın Sırbistan'a göç ederek bu ülkenin ekonomik açıdan sıkıntı yaşamasına neden olacağına dikkat çekiyorlar.

NATO Arnavutlar ve Sırpların düşmanlığını istiyor
Sırbistan'ın güneyinde bulunan Kosova'nın 2 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Arnavutlar oluşturuyor. Kosova'da azınlıkta kalan Sırpların da birçoğu 1999 yılında NATO bombardımanının ardından bölgeden kitlesel olarak göç etmiş ya da buna zorlanmıştı. 1999 yılında NATO bombardımanları sonucu Sırp ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından, Kosova BM himayesinde bir NATO karakolu haline gelmişti. BM himayesine karşın, yasal olarak Sırbistan'ın bir parçası olan Kosova'da, iç savaş öncesinde birlikte yaşayan Arnavutlar ile Sırplar arasında bugün ciddi bir gerilim yaşanıyor. ABD ve AB Kosova'nın bu yılın sonuna kadar Sırbistan'dan ayrılması için gerekli düzenlemelerin yapılması konusunda baskı yapıyorlar. Kosova'daki 17 bin NATO askerinin bir kısmının ise bu süreçte geri çekileceği iddia ediliyor.

Kosova'nın içinde bulunduğu ekonomik ve siyasi çıkmazın sürdürülemez olduğu iddiasıyla hareket eden bu ülkelerin tutumuna karşı, Rusya bölgenin statüsünün belirlenmesi için BM tarafından geliştirilecek bir "yapay takvim"e karşı çıkıyor.

BM aracılığıyla Kosova'nın gelecekteki statüsü üzerine yapılan müzakereler geçtiğimiz Şubat'ta başlamış ve bu çerçevede Arnavutlar ile Sırplar arasında daha alt düzeyde bir dizi görüşme gerçekleşmişti. Ancak bu görüşmelerde Kosova'nın statüsüne ilişkin tartışmalardan çok ekonomik sorunlar masaya yatırılmıştı.