soL Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi'nin (PSUV) halen toplantı halinde olan Kurucu Kongresi'nde ortaya çıkan parti programı taslağının orta sınıflara alan açması, özellikle Aralık 2007'de anayasa reformu için yapılan referandumun Hugo Chavez yanlılarının yenilgisiyle sonuçlanmasının yarattığı tereddütle açıklanıyor.

Bu süreçte PSUV'un kuruluş sürecinin iyi planlanamamasının ve gecikmesinin de payı var. Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez'in Aralık 2006'daki Devlet Başkanlığı zaferinin hemen ardından başlattığı sürecin geçen sonbaharda tamamlanması öngörülüyordu. Ancak Hugo Chavez'in karizmatik liderliği etrafında toplanmış olan kitlelerin partileşme doğrultusunda harekete geçirilmesinin o kadar kolay olmadığı zaman içinde anlaşıldı. Chavez'in günübirlik, somut adımlarını içtenlikle ama biraz da kolaycılıkla destekleyen geniş kitlelerin, parti kuruluş sürecinin temelinde yatan programatik tartışmayı gerçekleştirmelerinin zorluğu ve Chavez'in programın taban tarafından belirlenmesi konusundaki ısrarı, sürecin yaklaşık 6 ay gecikmesini kaçınılmaz kıldı.

Süreç gecikince zemin kaydı
İlk bakışta çok da uzun gelmeyen bu süreçte PSUV'un kurulması planlanan zeminde de önemli değişimler oldu. PSUV sürecine ilk darbe, iktidara geldiğinden beri Bolivarcı lideri destekleyen müttefiklerinin, PSUV gibi belirsiz bir sürece girmekten imtina etmeleri oldu. Venezuela Komünist Partisi (PCV), Herkes İçin Vatan (PPT) ve 2007'deki anayasa referandumu sürecinde "karşı" safa geçen sosyal demokrat PODEMOS, PSUV'un gerekli bir proje olduğunu teslim etmekle birlikte, haklı gerekçelerle gemileri yakmayı süresiz olarak ertelediler. Bunda Chavez'in PSUV'a katılımın bireyler düzeyinde olması, yani katılacak partilerin kendilerini feshetmeleri yönündeki ısrarı da etkili oldu.

Söz konusu tartışma ve toparlanma sürecinin uzaması, PSUV'un kurulmasının Aralık 2007'deki referandumun sonrasına kalmasına da neden oldu. PSUV'un kurulması büyük ihtimalle referandum öncesindeki anayasa tartışmasını derinleştirecek, siyasi sürece bir kurumsallık kazandıracak ve belki de Chavez anayasa reformu referandumunu kıl payı kaybetmek yerine kazanacaktı. Ama olmadı. Dahası, referandumda alınan yenilgi ve arkasından gelen devrimci sürecin yavaşladığına ve çekingenleştiğine dair işaretler, PSUV'un üzerinde yükseleceği zemini de kökten değiştirdi.

Orta sınıf öcüsü
Venezuela'da bir sınıf savaşı yaşandığını daha önce soL'da vurgulamıştık. Savaş, ABD'nin organik uzantısı haline gelmiş büyük burjuvaziyle, kent ve kır yoksullarının da desteğini alan işçi sınıfı arasında cereyan ediyor. Venezuela'da "orta sınıflar" olarak tabir edilen geniş kesimin belkemiğini oluşturan küçük burjuvaziyse arada salınıyor. ABD'ci büyük burjuvaziyle doku uyuşmazlığı yaşayan bu kesim, örneğin 2002'deki darbe girişimi gibi "dış" müdahaleler karşısında Chavez'in yanında yer alırken, dış baskının geri çekildiği, günlük ekonomik çıkarların ağır bastığı durumda Chavez'den uzaklaştı. ABD'nin 2007'deki referandum sürecine müdahalelerini olabildiğince gizli kanallardan gerçekleşmesi ve yıl boyunca artan enflasyon ve gıda arzındaki aksaklıklar, orta sınıfların ideolojik kaygılarından da beslenerek, Chavez'in referandum önerisine karşı çıkmasına ya da destek vermemesine neden oldu.

Chavez'in referandum yenilgisinden sonra başlattığı "uzlaşma" ve konsolidasyon süreci "orta sınıfların kalbini kazanma çabası" olarak değerlendiriliyor. Her ne kadar Chavez sosyalizmden vazgeçilmediğini söylese de, Venezuela yönetiminin enflasyon, gıda sıkıntısı ve asayiş gibi başlıkları öne çıkararak orta sınıfları yanına çekme girişiminin, kalıcı bir nitelik kazanması halinde, sosyalizm hedefinde sapmalara ve kırılmalara neden olması kaçınılmaz görünüyor.

Şu aşamada devrimin öncü gücü olmaktan ziyade, Chavez'in destekçilerini derleyip toplama misyonu yüklenen PSUV'un programı da, orta sınıfın kaygılarına ve taleplerine kulak kabartılarak yazılıyor.