HABER MERKEZİ Şubat ayında kızışan Akdeniz’de petrol arama rekabetinde Ankara, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) vasıtasıyla somut adım atmaya hazırlandığını açıkladı. Daha önce Akdeniz’de petrol arama faaliyeti yürütmemiş olan TPAO, Antalya, İskenderun ve Mersin körfezindeki sığ sularda petrol arayacak.

Halihazırda yabancı tekellerle Karadeniz’de arama çalışmaları gerçekleştiren TPAO’nun Akdeniz’i keşfetmesi ve burada arama yapacak olması bir “rest” olarak değerlendiriliyor. Ancak, Türkiye’nin başta teknik açıdan olmak üzere deniz aramalarında inisiyatifsiz olduğu görülüyor.

TPAO Akdeniz’i keşfetti!
TPAO Genel Müdürü Saim Dinç önceki gün, Güney Kıbrıs’ın Lübnan ve Mısır ile anlaşma yaparak Kıbrıs açıklarında petrol arama anlaşmaları yapmasının ardından gelen, Türkiye’nin de Akdeniz’de petrol arama çalışmaları başlatma kararının çakışmasının tesadüf olduğunu ima eden açıklamalar yaptı.

Saim Dinç, Akdeniz’de petrol aranmasına kuruluşun elindeki imkanların kısıtlı olmasından dolayı bu yıl başlayabildiklerini belirtirken, arama çalışmalarının yıllar önce planlanmış olduğunu belirtti:

“Bu çalışmaları yıllar önceden planlamamıza rağmen, elimizdeki imkanlarla ancak birisini götürebilirsiniz ya Akdeniz ya Karadeniz. Sıraya koyduğumuz zaman Karadeniz’in petrol potansiyeli bizim için daha önemli gözüküyordu.”

Dinç’in açıklamasından TPAO’nun yalnızca tek denizi arayabilecek kapasiteye sahip olduğu ortaya çıkarken, Yunanistan’ın Ege kıyılarında daha agresif bir petrol arama politikası izlemesi durumunda Türkiye’nin bu atağa nasıl yanıt vereceği ise bilinmiyor.

Türkiye deniz aramalarında yabancılara muhtaç
TPAO, şu ana kadar denizlerde yaptığı aramaların tamamında yabancı tekellerle çalışmak durumunda kaldı. Yabancı tekellerin gemileriyle yürütülen çalışmalarda yurt dışından getirilen gemi ve personel Kabotaj Kanunu hükümlerinden muaf tutuluyor.

TPAO BP ile Doğu Karadeniz Offshore Projesi çerçevesinde Doğu Karadeniz’in doğusunda arama gerçekleştirdi. Arama sonucunda belirlenen bölgede Temmuz 2005 tarihinde Global Santa Fe Firmasına ait Explorer adlı sondaj gemisi, 190 günlük sondaj çalışması yaptı. Bu bölgedeki çalışmalar TPAO-BP-Chevrontexaco işbirliği ile sürerken, 2006 sonunda BP aramalardan çekildiğini açıklamıştı. Batı Karadeniz’de ise Amerikan Toreador ve İngiliz Stratic ortaklığı ile arama ve geliştirme faaliyetleri devam ediyor. Aramalar sonucunda, Akçakoca açıklarında iki doğal gaz kuyusu açıldı.

Son olarak, deniz alanlarında üç boyutlu sismik veri toplama amaçlı çalışmalar için TPAO ihale süreci başlattı. İhaleye yerli ve yabancı petrol şirketlerinin girmesi bekleniyor. TPAO’nun Akdeniz’de yapacağı arama çalışmalarında da yabancı ortak bulmaya çalışacak.

Türkiye’nin petrol arayacak gemisi de yok!
Öte yandan, Güney Kıbrıs’a TPAO’nun Akdeniz’de petrol arama çalışması başlatmasıyla “rest çekmeye” çabalayan Türkiye’nin tam donanımlı tek bir sismik gemisinin dahi olmaması, restin altının boş olduğunu göstermeye yetiyor.

Karadeniz’in batı ve doğusundaki aramaları yabancı firmalara ihale etmiş olan TPAO, Kıbrıs’taki son tartışmalardan sonra ise sismik arama gemisi yapımı için düğmeye bastı. TPAO’nun iki yıldır gündeminde olan gemi yapımı projesi fizibilite aşamasında takılmış, geminin yapımına başlanamamıştı. Maden Tetkik Arama (MTA) ile ortaklaşa yapılması düşünülen geminin Akdeniz’e inmesi için ise uzun ve zorlu bir süreç yaşanacak. Önce projenin fizibilitesi Devlet Planlama Teşkilatı’na sunulacak. Ardından Yüksek Planlama Kurulu toplanarak, projeyi yatırım programına dahil edecek. Bu aşamalardan sonra, yerli tersanelere yaptırılacak gemi için ihale süreci başlatılacak.