HABER MERKEZİ Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, PETKİM'in yüzde 51 oranındaki kamu hissesinin, satış yöntemiyle özelleştirilmesine, satışın blok satış yoluyla gerçekleştirilmesine ilişkin 8 Şubat 2007 tarihli Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararı ile kamu hissesinin blok satılmak suretiyle ihaleye çıkarılmasına ilişkin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) "ihale oluru" kararı ve ihale şartnamesinin yürütmesini durdurmasına ilişkin kararının gerekçesini açıkladı.

"Kamu yararı yok"
Kurul, açıkladığı karar gerekçesinde bütün idari işlemlerin kamu yararı maksadını taşıması gerektiğini ve idari işlem tesis ederken kişisel, siyasal, üçüncü kişilere yarar sağlama amacı güdülmemesi gerektiğine işaret etti.

Gerekçeli kararda, "Petrokimya ürünlerine olan talebin sürekli arttığı ülkemizde, yapılan yatırımlarla üretim kapasitesi artan ve kâr eden büyük bir petrokimya kompleksi olan Petkim'in yüzde 51 oranındaki kamu hissesinin özelleştirmesinde üstün kamu yararı bulunmamıştır" denildi.

Kurul, kararında kârlılık ve kamu yararına vurgu yaparken, TÜPRAŞ ve Telekom başta olmak üzere kar eden diğer kuruluşların niçin özelleştirildiği sorusu akla geldi.

Davayı Petrol-İş açtı
Danıştay 13. Dairesi, Petrol-İş Sendikası'nın, "PETKİM'in yüzde 51 oranındaki kamu hissesinin, satış yöntemiyle özelleştirilmesine, satışın blok satış yoluyla gerçekleştirilmesine ilişkin 8 Şubat 2007 tarihli Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararı" ile "PETKİM'in yüzde 51 oranındaki kamu hissesinin blok olarak satılmak suretiyle ihaleye çıkarılmasına ilişkin davalı Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın 'ihale oluru' kararı ile bu karar ekinde yer alan ve ihale koşullarını belirleyen ihale şartnamesinin" yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açtığı iki ayrı davada yürütmenin durdurulması istemlerini reddetmişti.

Davacı Petrol-İş'in bu kararlara itiraz etmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, itirazları kabul etmiş ve "PETKİM'in yüzde 51 oranındaki kamu hissesinin, satış yöntemiyle özelleştirilmesine, satışın blok satış yoluyla gerçekleştirilmesine ilişkin 8 şubat 2007 tarihli Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararı ile kamu hissesinin blok satılmak suretiyle ihaleye çıkarılmasına ilişkin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) 'ihale oluru' kararı ve ihale şartnamesinin" yürütmesini 14'e karşı 15 üyenin oyuyla durdurmuştu.

"Yatırım yapıldı"
"Petrokimya sektörünün, plastikler, lastik ve elyaf maddeleri ve diğer organik ara malları üreten geniş bir üretim çeşitliliğine sahip, büyük ölçekli bir sektör olduğu" kaydedilen gerekçeli kararda, "petrokimya ürünlerine olan talebin sürekli artış gösterdiği, Türkiye'de ise bu ürünlere olan talebin dünya ortalamasının üzerinde seyrettiği" bildirildi.

PETKİM'in, 22 fabrikadan kurulu, büyük ve küçük tonajlı gemilere uygun limanı ve tanker rıhtımlarıyla bir petrokimya kompleksi olduğu vurgulanan gerekçeli kararda, PETKİM'in özellikle fabrikalarında gerçekleştirdiği önemli yatırımlarla kapasite artırımı yaptığı ve Türkiye'de petrokimya ürünlerine olan ihtiyacın karşılanmasında etkili bir konuma geldiği belirtildi.

Kararda şu ifadelere yer verildi:

"2000'li yıllarda başlatılan Kapasite Artırımı ve Modernizasyon projelerinin gerçekleştirilmesi için 437 milyon dolar değerinde yatırım yapılmış ve 2005 yılında tamamlanan bu yatırım sayesinde fabrikaların üretim kapasitesi önemli oranda arttırılmış olan PETKİM, kar eden bir kuruluş haline gelmiştir. Bu durumda 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun özelleştirme uygulamalarında ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamayı amaçladığına göre; petrokimya ürünlerine olan talebin sürekli arttığı ülkemizde, yapılan yatırımlarla üretim kapasitesi artan ve kar eden büyük bir petrokimya kompleksi olan PETKİM'in yüzde 51 oranındaki kamu hissesinin özelleştirmesinde üstün kamu yararı bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için gerekli olan koşulların gerçekleştiği anlaşıldığından, davacı itirazın kabülüne ve dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verildi."

Öte yandan kurul, gerekçeli kararında, özelleştirme uygulamalarına yürürlüğe giren yasalarla anayasal ve yasal bir dayanak sağlandığına işaret ederek, "liberal ekonomi politikalarının bir uygulama aracı olarak özelleştirmenin, anayasal ve yasal dayanaklarının bulunduğunun tartışmasız" olduğu ifadesine yer verdi. 

İtirazcılar da "dayanak var" dedi
Özelleştirme lehinde oy kullanan 14 üyenin karar gerekçesinde ise, özelleştirmenin, Anayasa gereği kâr parametresinden bağımsız olarak, her durumda kamu yararı taşıdığına vurgu yapıldı. Kararda şu satırlara yer verildi:

"Bir kamu iktisadi devlet teşekkülünün, yapılan yatırımlarla kara geçmesi halinde kamu mülkiyetinin korunması gerektiği, belirtilen halde üstün kamu yararı olduğu sonucuna varmaya olanak görülmemektedir. Zira Anayasa'nın 47. maddesinde, kamu iktisadi teşebbüslerinin, karlı olup olmadıkları şeklinde bir ayrım yapmaksızın özelleştirilmesinde kamu yararı bulunduğu vurgulandığı gibi; 4046 sayılı yasada, yapılacak özelleştirmelerde, kuruluşun nitelikleri yanında ülke ekonomisinin gereklerinin dikkate alınacağı ifade edilmektedir. Böylece anılan yasal düzenlemede, bir kamu iktisadi teşekkülünün özelleştirilmesi konusunda, kuruluşun halen karlı oluşunun değil, ihtiyaç duyulan yeni teknoloji ve yatırım ihtiyacının, sektörün gelecekteki durumunun, ülke ekonomisinin şartlarının değerlendirilmesi ve izlenen ekonomik politikalar çerçevesinde karar verilmesi öngörülmektedir."

Kurulun bu kararından sonra Danıştay 13. Dairesi, davaları esastan karara bağlayacak.