Temelleri Almanya Birleşik Sosyalist Partisi’nin (SED) Ocak 1963’deki 6. Kongresine dayanan Birleşik Sosyalist Eğitim Sistemi Yasası’nın yürürlüğe girmesi ile Doğu Almanya eğitim sistemini yeniden yapılandırma çalışmaları büyük ölçüde sonuçlanmıştı. Eğitim yasası, mesleki eğitim ve politik-ideolojik eğitime yaptığı vurgu ile 10. sınıfa kadar tüm öğrenciler için birleşik bir eğitim programı sunmuştu.

Birleşik Sosyalist Eğitim Sistemi Yasası (Şubat 25, 1965)
Kolektiflerdeki çiftçiler ve bütün diğer çalışanlarla Almanya Birleşik Sosyalist Partisi’nin yönlendirmesindeki işçi sınıfı, sosyalizmin zaferi için bir temel yarattı. Demokratik Almanya Cumhuriyeti üretken, modern, endüstriyel bir ülke ve barışın kale burcu haline geldi. Sovyetler Birliği’nin, sosyalist diğer ülkelerin ve barış sever tüm insanların sağlam bir müttefiki… Böylece Demokratik Almanya Cumhuriyeti yeni, sosyalist bir çağı başlatmış oldu. Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin insanları, sömürü ve eziyetten uzak olan sosyal güvenlik altında bir yaşama sahipti. Kadınların eşit hakları vardı. Sosyalist toplumdaki önemli rolleri gereğince gelişimleri ve ilerlemelerine özel olarak odaklanılırdı.

Sosyalist programın ödevlerini yerine getirme konusu Almanya Birleşik Komünist Partisinin 6. parti kongresinde görüşüldü ve karara bağlandı: Birleşik Sosyalist Eğitim sistemi yani; toplumun ve tüm bireylerin yararına teknolojik devrimin ve sosyalist toplumun artan taleplerinin üstesinden gelmeye çalışan daha yüksek kalitede bir eğitim sistemi.

İşçilerin ve köylülerin ülkesinin tüm umudu kültürel, politik hayatta ve üretimde büyük başarılar kazanmakta olan genç kuşaktı. İşçi sınıfı partisi, hükümet ve Demokratik Almanya Ulusal Cephesi, gençlere onlara olan güvenini göstermek, toplumdaki yerlerini, kariyerlerini yüksek düzeye getirecek şekilde destekliyordu. Cinsiyetine, sosyal statüsüne, dünya görüşüne, ırkına ve inancına bakılmaksızın tüm vatandaşlar eşit haklara sahipti. Sömürücü sınıfların eğitim ayrıcalıklarına son verilmişti.

En hümanist Alman düşünürlerinin bir zamanlar düşlediği gibi, bilime, kültüre ve teknolojiye ulaşım herkese açıktı. Herkes yeteneğini sonuna kadar geliştirebilirdi. Toplumda ve meslek yaşamında sorumluluk alıp, önemli çalışmalar yapmak isteyen vatandaşların önünde hiçbir engel olamazdı.

Bu yüzden Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nde sosyalist toplum gelişti.

İlke şudur: Her şey insanla, insan aracılığıyla, insan için.

Şüphesiz eğitimin yüksek standartlarda olması, insana sosyalist bir bakış açısıyla yaklaşılması ve tüm insanları kapsaması sosyal gelişimin hızını etkilemiştir. Bu hızlı gelişim için Birleşik Sosyalist Eğitim Sistemini kurmak gerekliydi. Bu sistem insanların çok yönlü bir eğitimde yetişip gelişmelerine hizmet eder ve bu şu anlama gelir; insanlar sosyalist bir bilince sahiptirler, yüksek derecede kalifiyedirler, sağlıklıdırlar, fiziksel ve zihinsel olarak üretkendirler, kültürlüdürler ve zamanımızın tarihi görevlerini yerine getirmede istekli ve yeterlidirler.

Devrimci Alman işçi hareketi –hatta önceki dönemin burjuva demokratik eğitimcileri- eğitim politikalarının laiklik ilkelerinin, eğitimin bilimsel doğasının ve eşit eğitim hakkının kabul edilmesini istedi. Bu ilkeler gerçekleştirildi ve hümanist ideallere karşı olan her şey sınıflardan ve ders salonlarından uzaklaştırıldı. 8 yıllık ilköğretimle bütünsel, iyi örgütlenmiş bir eğitim sistemi ortaya çıktı. Köylerdeki tek sınıflı okullar aşama aşama kapatıldı. Nüfusun tüm çocukları için yüksek derecede yaygın eğitim tüm okullarda sağlandı. Genç kuşak, barışseverlik, halklar arası kardeşlik ve hümanizm ruhuyla yetişti. Mülk sahibi sınıfların eğitim üzerindeki tekeli parçalandı.

Yüksek öğrenim kurumlarındaki anti-faşist ve demokratik reformlar, eğitimi Alman emperyalizminin, militarizminin ve faşizmin yıkıcı etkilerinden kurtardı. Üniversiteler Almanya tarihinde ilk kez köylü ve işçi çocuklarına açık hale geldi. Üniversiteler, yüksek okullar, teknik okullar insanlar için gerçek eğitim yerleri haline geldi çünkü Demokratik Almanya Cumhuriyeti yalnızca eğitim hakkını ilan etmedi aynı zamanda bunun tüm toplumsal tabakalar yararına gerçekleşmesi için gerekli tüm materyalleri ve koşulları da yarattı.

Sosyalizmin kuruluşu eğitim sistemi üzerindeki talepleri ayrıca artırdı. Her aşamada ve her alanda yüksek standartlara geçiş hareketini başlatan, gerçek yaşamla sıkı bağlar kuran eğitimle üretimi birleştiren, politeknik eğitimi başlatan, temel eğitimi 10 yıla yayan yeni sosyalist okullar ortaya çıktı.

İş öğretimini merkeze koyan uygulamalı sosyalist eğitimin gücü kanıtlanmalıydı. Eğitim sisteminin her unsuru bütünsel ve iyi düzenlenmiş bir sistemi oluşturmak için hem genel özde hem de biçimde birbiriyle örtüşmeliydi. Bu, eğitim-öğretimin bilimsel standartlarının her aşamada yükseltilmesinin önünü açacaktı. Çalıştıkça öğrenerek, öğrendikçe de çalışarak eğitimli bir halk olma yolunda ilerliyorlardı.

Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin eğitim alanındaki başarıları ve bunları sistematik bir şekilde yaygınlaştırması, aynı zamanda Batı Almanya’daki eğitim sistemi için de örnek teşkil edecek nitelikte bir ulusal başarıdır. Çünkü Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin yeni sosyalist eğitim sistemi Batı Almanya’daki eğitim sisteminden daha ileri yeni bir devrin başlangıcıdır. Sosyalist eğitim sistemi pratik, demokratik ve hümanist eğitimin önünü açarak tüm Almanya’nın eğitim alanında yeni yüksek standartlara kavuşmasını sağlamış insanlığın büyük eğitim hareketi için yeni bir uyaran olmuştur.

Sosyalist demokrasinin gelişmesine dayanan, sosyalist devletin kültürel ve eğitimle ilgili hedefleri sosyalist eğitim sisteminde açıkça belirlenmişti ve bu hedefler adım adım planlanarak gerçekleştirilmeliydi. Ve bunlar tüm insanların sorumluluğundaydı. Çocuk bakıcıları, politeknik okullarındaki eğitimciler, mesleki ve teknik okul öğretmenleri, yüksek okullardaki, üniversitelerdeki profesörler, sosyalizmin kuruluşunda yeni roller üstlenen anne-babalar, yöneticiler, zanaat ustaları, fabrikalardaki eğitim uzmanları ve toplumun tüm güçleri bu hedeflerin gerçekleşmesi için birlikte çalışırdı.

Sosyalist eğitim sisteminin amaç ve ilkeleri
Bölüm 1:
(1) Sosyalist eğitim sisteminin temel hedefi tüm vatandaşlar için yüksek standartta eğitimdir. Sosyalist toplumu şekillendirecek sosyalist bireylerin çok yönlü eğitimi insanın doğasını değiştirip mutlu, kendini gerçekleştiren, olgun bir yaşam imkanı sunar.

(2) Sosyalist eğitim sistemi sosyalist toplumun şekillenmesinde yeterli, teknolojik değişimlere önderlik edebilecek, sosyalist demokrasinin gelişmesine katılan insanların her anlamda önlerini açar. İnsanlara genel ve modern bir eğitim ve özel mesleki eğitim sağlarken aynı zamanda iyi vatandaşlar olma, toplumda aktif olma, sorumluluk üslenmede istekli olma, spor ve sanatsal faaliyetlere katılarak fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı hale gelme noktasında destekler.

(3) Bu hedef sosyalist devleti ve tüm toplumsal güçleri eğitim-öğretimin ortak hedefleri doğrultusunda birleştirir.

Bölüm 2:
(1) Sosyalist eğitim sistemi sayesinde Demokratik Almanya Cumhuriyeti tüm vatandaşlarına eşit ve parasız eğitim hakkı sunar.

(2) Birleşik eğitim sisteminin temel unsurları:
- okul öncesi kurumları
- 10 yıllık temel eğitim kurumları
- mesleki eğitim kurumları
- orta öğretim spor okulları
- mühendislik okulları ve teknik okullar
- üniversiteler ve yüksek okullar
- işçilerin sürekli eğitimi için kurulmuş eğitim kurumları
- özel eğitim kurumları

(3) Sosyalist eğitim sisteminin hedeflerinin ve yapısının bütünlüğü, yüksek aşamadaki eğitim kurumlarına farklılaşma imkanı sunar. Bunlar bireylerin yetenekleri ve toplumun ihtiyaçları doğrultusunda birleşir.

(4) Sosyalist eğitim sistemi her vatandaşın üniversitelerin en son basamağına kadar bir sonraki eğitim kurumuna devam edebileceği şekilde yapılandırılmıştır.