Coral Wynter (Green Left Weekly/Karakas)

2005 yılında Angel Miguel Rengifo tarafından Venezuela toplumunun sağlık sorunları üzerine yapılan bir araştırmaya göre, 1995 yılında (Chavez’in seçilmesinden üç yıl önce) 25 milyonluk toplam nüfusta 17 yaşın altındaki Venezuelalıların yüzde 40’ı yeterli derecede beslenemiyordu. Bu, dört milyon bebek ve çocuğun akut beslenme yetersizliği yaşadığı anlamına geliyor.

Venezuela resmi istatistik ve bilgi ofisinin verdiği bilgilere göre, 1994 yılında Venezuela nüfusunun yüzde 27’si temel ihtiyaçlarından yoksundu. Nüfusun yüzde 21,6’sı ihtiyacı kadar gıda ve giysi alamayacak kadar aşırı yoksulluk yaşıyordu. Geri kalanın yarısı da evsizdi.

Latin Amerika ve Karayipler için Ekonomik Komisyon’a (ECLAC) göre yoksulluk, erkeklere oranla kadınları daha fazla etkiliyor ve evsizlerin çoğunluğu, bekâr olan kadınlardan oluşuyor. Şiddetli yoksulluk riski altında olan bir başka grup ise gençler, bekârlar ve hamile kadınlar. Venezuela’da 15 yaşının altındaki kadınların yaptığı doğum sayısı yılda 60 bini bulurken doğum esnasında yaşanan komplikasyonlar genç yaşta daha sık görülüyor. Sözü geçen kadınların beslenme imkânlarının yetersiz olduğu fakir ailelerden geldiği düşünülürse, sorunların katlanarak çoğalması şaşırtıcı değil. Bu tür sorunlarla karşılaşan kadınların pek çoğu da tek gelir kaynağı olarak fahişeliği seçiyor.

Pan Amerikan Sağlık Organizasyonu’na göre, 15 yaşın üzerindeki kadınlardaki doğum oranı yılda 40 bin civarında. Chavez’den önceki dönemde, bu kadınların onda biri doğum öncesinde herhangi bir sağlık hizmeti alamıyordu. Bu genç annelerin yüzde70’i yoksulluk sınırının altındaydı ve beşte biri 15 yaşından önce okulu terk etmişti.

Venezuela’nın en önemli kadın hakları organizasyonu olan Inamujer’in (Ulusal Kadın Enstitüsü) başkanı Maria Leon, sorunları çözmek için yaptıklarından bahsetti ve şunları belirtti: “Kadın haklarını savunmak Venezuela’da bizim için bir hayat meselesi. Bu haklar arasında, tabi ki kaç tane ve ne zaman çocuk istediğimize karar verme ve onlara yeterince iyi bakabilme hakları bulunuyor. Bu haklar, Venezuela anayasasında (1999 yılında halk oylamasıyla) kabul edilmiştir.”

Leon, sağlık bakanlığının bu konuda gerektiği gibi çalıştığını ve cinsel sağlık ve doğum ile ilgili yasalar hazırladığını da vurguladı. Leon, gözlenen yüksek hamilelik oranlarının “kontrolsüz kürtajlar”a neden olduğunu ve bunun kadın sağlığını ciddi biçimde tehdit ettiğini vurgulayarak hükümetin bu sorunun tüm boyutlarıyla ilgilenmek için bir program yürütmekte olduğunu vurguladı:

“Binlerce kadının sağlıksız ve yasa dışı koşullarda yapılan kürtaj nedeniyle hayatını kaybetmesinden sonra hükümet, birkaç yıl önce kanunlaşan bir düzenleme yaptı. Ciddi anlamda hasta insanların sadece bir kısmının hastanelerde tedavi edilebildiği sağlıksız bir sağlık sisteminin düzeltilmesi hiç kolay değildi.”

“Binlerce Kübalı doktorun yardımıyla ve Venezuela topraklarındaki yoksullara ücretsiz sağlık hizmeti götüren halk sağlığı programı Barrio Adentro Misyonu sayesinde Venezuela’nın sağlık sistemi yeniden şekilleniyor.”

“Sadece lise ve üniversite yaşlarındaki gençlerin hamilelik sorununu ile ilgili değil, ayrıca cinsel hastalıklar ve cinsel sağlıkla ilgili çözümler bulacağımızdan eminiz. Başkan Chavez, ulusal bütçenin cinsiyet perspektifine sahip olduğuna dair karar hükmündeki belgeyi imzalamıştır. 2007’den itibaren hükümet, yetişme çağında hamileliği ve AIDS’i engellemek, cinsel sorunları ve kürtajla ilgili sıkıntıları aşmak için fonlar ayıracak ve programları destekleyecek.

Cinsiyet sorununu ulusal bir ölçeğe taşımak için çok çalışıyoruz. Bunu sağlayabilirsek, sağlık problemlerinin üstesinden gelinmesi için her varoşta, her belediyede ve her eyalette yeterince kaynak yaratılabildiğinden emin olacağız.”

“Venezuela, geleneksel olarak Katolik inançları güçlü bir ülke olduğundan, kürtajın yasal bir hak olması için geniş çaplı bir eğitim kampanyası yürütülüyor. Parasız ve yasal kürtaj Inamujer’in taleplerinden biri. Kürtaj anayasada kabul edilmiştir. Kürtaj yaptıran birini suçlamak 76. maddeye göre yasa dışıdır; çünkü anayasanın bu maddesi, herkesin yetiştirebileceği sayıda çocuk sahibi olma hakkını korumuştur ve hükümet bu hakkı kullanan herkese çocukları yetiştirmek için gerekli şartları sağlamakla yükümlüdür. Yasa ‘çiftler’ demekle bu konuda iki kişinin kararının geçerli olduğunu, kadının tek başına olduğu durumlarda ise kendi kararının geçerli olduğunu belirtmektedir. Bu yasanın hayata geçmesiyle yetişme çağında yaşanan doğumlar kesinlikle azalacaktır.”