www.soL.org.tr
TEKEL, emperyalist tekele emanet
23 Şubat 2008, Cumartesi

TEKEL'e el koyan uluslararası tütün tekeli BAT, Türkiye'deki payını yüzde 29'dan yüzde 36'ya yükselterek en büyük paya sahip oldu. BAT, 2003 yılında da İtalyan devlet sigara şirketini satın almıştı.

resimHABER MERKEZİ İngiliz ve Amerikan sermayeli uluslararası tütün tekeli BAT, TEKEL’e el koymasının ardından yaptığı açıklamada, “Dünyanın en büyük 8. sigara pazarında payımızı yükseltmekten memnunuz” açıklaması yaptı.

Şirket adına açıklamada bulunan Üst Yönetici Paul Adams, “2007'de 32 milyar adet sigara satışıyla pazarın yaklaşık yüzde 29’una sahip olan TEKEL’i bünyemize katarak, BAT’ın Türkiye pazarında yüzde 7’nin üzerinde olan payının, yüzde 36’ya yükselmiş olacağız” diye konuştu.

BAT, özelleştirmeyle birlikte şu varlıklara el koymuş oluyor:
* Pazarın yaklaşık yüzde 29'una sahip olan TEKEL sigara markalarının tüm hakları

* Bir tanesi için süreli intifa hakkı olmak üzere halihazırda üretimleri üç tesiste konsolide edilmiş olan altı adet fabrika (İstanbul, Adana, Ballıca, Bitlis, Malatya ve Tokat)

*2 yıllık tütün yaprağı stoku

BAT tarafından, TEKEL’den satın alınan varlıkların 2007 vergi, amortisman ve faiz öncesi kazancının 151 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor.

Çalışanların geleceği belirsiz
Sadece varlık satışına dayalı yapılan özelleştirme, TEKEL çalışanlarının istihdamını kapsamıyor. Üst Yönetici Paul Adams tarafından yapılan açıklamada, BAT’ın, istihdama ilişkin yaklaşımını, ihale satış sözleşmesinin tamamlanmasına yakın bir zamanda, işçiler ve sendika ile yapılacak görüşmelerin ardından kamuoyuyla paylaşmayı planladığı açıklandı. Ancak emperyalist şirketin, TEKEL çalışanlarının büyük kısmını kapı önüne koymayı planladığı konuşuluyor.

“Emperyal”, “Amerikan” ve özelleştirme vurguncusu
BAT (British American Tobacco -İngiliz Amerikan Tütün Şirketi), 1902 yılında İngiliz Imperial Tobacco Company (İmparatorluk Tütün Şirketi) ile American Tobacco Company’nin (Amerikan Tütün Şirketi) birleşmesi sonucu ortaya çıktı.

Dev bir tütün tekeli olarak Çin, Kanada, Almanya, Avustralya ve Güney Afrika’da faaliyet gösteren BAT, kurucu şirketlerin kendi anavatanları olan “İngiltere ve ABD’de ortak faaliyet göstermeme” anlaşması gereği, bu iki ülkede faaliyet göstermedi.

1976 yılında yapısal bir dönüşüme giderek BAT Industries’in kurulması, tekelin büyümesinde de önemli rol oynadı. Kurucusu olan American Tobacco Company’i satın alan BAT, bugün de bilinen Lucky Strike ve Pall Mall markalarını bünyesine kattı.

Şirket, 1999 yılında büyük sigara şirketlerinden Rothmanns International’i satın alarak genişledi.

Tütün ve sigara alanında, özelleştirmeler ve satın almalar yoluyla genişleyen BAT, 2003 yılında İtalyan devlet tütün şirketi Ente Tabacchi Italiani’yi satın alarak, AB’nin en büyük ikinci tütün ve sigara pazarı olan İtalya pazarında, ikinci sıraya yükseldi.

Philipp Morris ve Japan Tobacco International ile birlikte sigara ve tütün sektörünün üç büyük tekelinden biri olan BAT, Philpp Morris’in ardından ikinci sırada yer alıyor. BAT’ın sahip olduğu uluslararası sigara markaları şunlar: Dunhill, Kent, Lucky Strike, Pall Mall, Viceroy Vogue, Rothmans, Peter Stuyvesant, Benson & Hedges, Winfield, John Player, State Express 555, KOOL. Şirket ayrıca çeşitli ülkelerde lokal satış yapan çok sayıda markanın da sahibi.

BAT, 1970’li ve 80’li yıllarda perakende sektöründe de faaliyet gösterdi. Şirket, bugün özellikle Amerikan ve İngiliz pazarlarında büyük paya sahip olan Kohl’s ve Argos süpermarket zincirlerinin bir dönem sahibi oldu. Ancak şirket, 1990’larla birlikte bu alandan çekildi.

BAT, bir tüketim çılgınlığı olan Formula 1 yarışlarının, bir “spor” olarak insanlığa sunulmasında da büyük rol oynadı. Formula 1 yarışlarının popülerliğinin arttığı 1990’lı yıllarda, sponsorluk için milyonlarca pound harcayan BAT, 2006’da bu alandan da çekildi.

yazici   mail