HABER MERKEZİ Ürettiği projelerle ülkedeki sorunlara çözüm bulduğunu iddia eden AKP hükümeti, detaylar ve sonuçlar konusunda soruları yanıtsız bırakıyor. Ekonomide kayıtdışını önlemek amacıyla “ihbar” projesi üreten hükümet, halktan bu konuda yardım istiyor. Proje dahilinde açılan Alo 170 Kayıt Dışı İstihdam ve Sosyal Güvenlik Bilgi Hattı’na kayıtdışı her türlü işlemin ihbar edilmesini isteyen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, açılışta yaptığı konuşmada, bu yolla kayıtdışının önleneceğini iddia etti. Proje, kayıtdışı ihbarının ardından ne tür önlemler alınacağını açıklamadığı gibi, bu yöntem kayıtdışı işlem yapan herhangi birini engellemek için caydırıcı bir kuvvet içermiyor.

Ankara Kavaklıdere’de hizmet vermeye başlayan Alo 170 Kayıtdışı İhbar Hattı’nın açılışına Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı Bircan Akyıldız, Memur-Sen Başkanı Ahmet Gündoğdu ve sendika temsilcileriyle birlikte milletvekilleri ve bakanlık çalışanları da katıldı.

Projenin karşılığı yok
Alo Kayıtdışı ihbar hattına kimin hangi nedenle ihbarda bulunacağı bir yana, ihbarın nasıl değerlendirileceği konusu henüz açıklanmamışken, AKP’nin bu proje ile de “bu konuda da bir şeyler yapıyoruz” mesajı verdiği anlaşılıyor. Çelik, kayıt dışılığı önlemek adına zemin ve altyapı oluşturduklarını, daha sonra tedbirlere başvurduklarını ifade etti.

Konuşmasında, vatandaşların kayıt dışı ve yolsuzlukları ihbar etmesi halinde sosyal güvenliğin daha sağlam şekilde yere basacağını, daha iyi hizmetler vereceğini savunan Bakan Faruk Çelik, bir süredir attıkları adımlarla once istihdam üzerindeki yükleri kaldırdıklarını ve bu tür projelerle de kaçakları önleyerek toplumsal bilinci kuvvetlendireceklerini söyledi.

Bir ihbar bin ayıp örtecek
Çelik, istihdam üzerindeki yükleri kaldırmadan kayıtdışına karşı tedbirler alınamayacağını savunarak, Türkiye’nin kayıtdışı ayıbından kurtulması için Alo 170 Hattı’nı yurt sathına yayacaklarını söyledi. Bakan Çelik, “vatandaşlarımız her türlü kayıt dışı ve yolsuzluğu bildirmeli. Bu olursa sosyal güvenlik daha temelli, yere basacak ve daha iyi hizmetler verecektir” sözleriyle çözümü de halktan beklediklerini ifade etti. İhbar hattı çözümünün caydırıcılığı olmaması ise projenin temelsizliğini bir kez daha ortaya koydu.

Yeni bir şey değil
Hükümetin kayıtdışı ihbar hattı, yeni bir proje gibi ortaya koyuluyor olsa da özellikle vergi, istihdam, sağlık gibi başlıklarda ihbar sistemi uzun süredir uygulamada bulunuyor. Örneğin, tekstilde üretici firmalara ihracat konusunda aracılık eden temsilci firmaların, alıcı firma adına üreticiyi denetleme ve raporlama hakkı bulunuyor. Bu denetlemelerde kayıtdışı işçi çalıştırma ya da faturasız işlem yapma gibi durumlarda, temsilci firmanın üreticiyi uyararak Çalışma Bakanlığı’na ihbarda bulunması gerekiyor.

“Müşteri kaçırmamak için” yalnızca üretici firmayı sözlü uyarma yöntemiyle sınırlı davranan temsilciler, bakanlığa bildirmeleri halinde iş kaybedeceklerini bildiklerinden sessiz kalmayı tercih ediyorlar. Örnek göz önüne alındığında ise, kayıtdışı ihbarının mağdur durumda olanlar dışında yapılmayacağı konusu gündeme geliyor. Bu durum, zor durumda kalan patronların mağdur taraftaki işçiler üzerinde daha fazla baskı kurması dışında farklı bir sonuç doğurmayacak.