DIŞ HABERLER ABD Başkanı George W. Bush, ABD ile Türkiye arasında enerji üretimi amaçlı nükleer işbirliği yapılmasını öngören anlaşmayı Kongre'nin onayına sundu. Anlaşma esas olarak İran'dan doğalgaz alımına son vermesi için Ankara'ya rüşvet niteliği taşısa da, ileri vadede anlaşmanın kapsamının genişletilip Türkiye'nin İran'a karşı nükleer silah sahibi bir güç olarak öne çıkarılabileceği düşünülüyor.

Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Bush, Kongre'ye gönderdiği mesajda, "bu anlaşma, NATO müttefikimizle aramızdaki siyasi ve ekonomik ilişkileri güçlendirecek ve Türkiye'de kurulması planlanan sivil nükleer sektöre ABD sanayinin nükleer ihracat yapabilmesinin gerekli yasal altyapısını oluşturacak" dedi.

Bush, Türkiye'nin bu anlaşmaya dahil olmasının, Ankara'nın nükleer malzemelerin dünyada yayılmasına karşı politikalarını güçlendireceğini de kaydetti.

Edinilen bilgiye göre anlaşma, Amerikan şirketlerinin, Türkiye'ye sivil amaçlarla nükleer teknoloji, malzeme ve enerji reaktörü kurulmasında kullanılacak teçhizatı aktarabilmesini öngörüyor, ancak "hassas nükleer teknolojilerin ve gizli bilgilerin" aktarılmasını kapsamıyor.

Anlaşmanın uygulamaya girmesi için Kongre'nin iki kanadı Senato ve Temsilciler Meclisi'nde de onaylanması gerekiyor.

Beyaz Saray'dan verilen bilgiye göre bu anlaşma, aslında 26 Temmuz 2000 tarihinde imzalanmış ve dönemin başkanı Bill Clinton'in da onayını almıştı. Ancak, Beyaz Saray açıklamasına göre, ABD kuruluşlarının, "bazı özel Türk kurumlarının, nükleer malzemelerin yayılmasına yönelik bazı faaliyetlerde bulunduğunu ima eden bilgiler edinmesi" üzerine anlaşma, o dönemde onay için Kongre'ye gönderilmemişti.

Açıklamada, söz konusu kaygıların çözüme kavuşturulduğu ve bu çerçevede Bush yönetiminin anlaşmayı Kongre'ye iletmeyi kararlaştırdığı belirtildi.

Başkan Bush, yönetiminin, Kongre'deki onayı süreci çerçevesinde Senato Dış İlişkiler Komitesi ve Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi ile hemen danışmalara başlamaya hazır olduğunu da bildirdi.

Geçtiğimiz günlerde FBI çevirmeni Sibel Edmonds'un açıklamalarıyla Türk ajanların ABD'nin nükleer bilgilerinin İsrail ve Pakistan'a ulaşmalarına aracılık ettiği gündeme gelmişti. Beyaz Saray'ın açıklamalarında "söz kaygıların çözüme kavuşturulduğunun" açıklanması dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Gül'ün gezisinin hemen öncesinde tekrardan güncellenen "Edmonds ifşaatları"nın Türkiye'yi biçilecek nükleer rolle ilişkili olduğu iddia edilmişti. Ardındansa Türkiye'nin "uranyum zenginleştirme merkezi" olması planları gündeme gelmiş, bunun için geçtiğimiz hafta İstanbul'da uluslararası bir toplantı yapılmıştı.